لاگون چیست و چه کاربردی دارد

لاگون چیست و چه کاربردی دارد ؟ امروزه برای تصفیه فاضلاب ها از روش های مختلفی استفاده می شود که از کاربردی ترین و مناسب ترین و محبوب ترین آن ها احداث لاگون می باشد. لاگون به حوضچه های بزرگی گفته می شود که جهت جمع آوری، ذخیره و تصفیه پساب ها و فاضلاب ها استفاده می شوند. نکته قابل توجه اینکه در احداث لاگون ها علاوه بر دانش عمرانی به دانش محیط زیست نیز احتیاج است. دلیل استقبال زیاد از احداث لاگون برای تصفیه فاضلاب ها و پساب ها، مقرون به صرفه بودن آن است به این صورت که هزینه نگهداری پایین و بهره وری بالای آن است. به زبان ساده این سیستم شامل یک سری حوضچه های خاکی است که از طریق فرآیند های بیوشیمیایی و طبیعی فاضلاب را تصفیه می کند.

در ادامه به انواع لاگون، مزایا و معایب و مراحل طراحی و شیوه نگهداری لاگون ها می پردازیم.

انواع لاگون تصفیه فاضلاب

با توجه به انواع مختلف روش های تصفیه فاضلاب، لاگون های مختلفی را نیز می توان طراحی و احداث کرد که هر کدام بر حسب نوع کاربری، مراحل طراحی و اجرای آن متفاوت است. در حالت کلی انواع لاگون به 4 دسته اصلی تقسیم می شوند که در زیر به آن اشاره می شود:

1 – لاگون تبخیری

امروزه به دلیل استفاده از انواع مواد شیمیایی، سموم و کود ها در مصارف کشاورزی، پساب های مخربی برای محیط زیست بر جای می گذارند و عملا جدا سازی این مواد از آنها تنها با استفاده از لاگون های تبخیری امکان پذیر است.

برای انجام این کار ابتدا حجم بسیاری از پساب ها را در لاگون های بزرگی جمع آوری می کنند. به دلیل سطح بسیار زیاد لاگون ها، آب موجود در پساب ها در معرض نور خورشید تبخیر شده و مواد ناخالصی ته نشین می شوند که با این کار می توان مواد ته نشین شده را نیز بازیافت و در مصارف دیگری مجددا استفاده نمود.

2 –لاگون اختیاری

لاگون اختیاری در واقع یک روش ترکیبی از مابقی روش ها است. به این صورت که میتوان در ابتدای مراحل تصفیه از لاگون هوازی و در انتهای حوضچه از روش لاگون بی هوازی استفاده کرد این روش باعث افزایش راندمان تصفیه می شود.

در ادامه به روش لاگون هوازی و لاگون بی هوازی می پردازیم .

3 – لاگون هوادهی یا هوازی (Aerated Lagoon)

در حالت کلی هوادهی به پساب راندمان بسیار بالایی دارد به این صورت که آب را تا 85 درصد تصفیه می کند. این روش به دلیل اشغال مساحت کمتر نسبت به لاگون تبخیری مقرون به صرفه تر است، به همین دلیل این روش بسیار مورد توجه کارخانه های مختلف قرار گرفته است. برای استفاده از این روش می بایست یک سری حوضچه هایی از جنس بتن به عمق 2 الی 5 متر ( به دلیل عمق کم این حوضچه ها نور خورشید به راحتی تا عمق آن نفوذ می کند و به پاکسازی و تجزیه مواد آلاینده آب کمک می کند ) احداث شود.

پس از احداث حوضچه های بتنی و یا حوضچه هایی با ورق ژئوممبران فرنام بسپار فاضلاب ها و پساب ها در این حوضچه ها ذخیره می شوند و در معرض نور خورشید قرار می گیرند. مقرون به صرفه بودن این روش بستگی به طراح لاگون دارد به این صورت که اگر بخواهیم در مصرف انرژی صرفه جویی کنیم راندمان تصفیه کاهش پیدا می کند ولی اگر راندمان تصفیه پساب اولویت اصلی را برای ما داشته باشد می بایست از ابزار هوادهی به لاگون را تهیه کنیم. ابزار هوادهی به دو شکل در بازار موجود است:

1 – هواده ثابت  2 – هواده شناور

لاگون بی هوازی (Anaerobic Lagoon)

برای احداث لاگون های بی هوازی حوضچه های بتنی و یا حوضچه هایی با ورق ژئوممبران اصفهان را تا عمق 9 متر احداث می کنند. دلیل اینکار جلوگیری از نفوذ نور خورشید به نواحی عمیق تر حوضچه می باشد که همین امر باعث تولید گاز متان در آن ناحیه می شود که طی مدت زمان کوتاهی به سطح آب می آیند و مانع ورود اکسیژن به اعماق آب می شود و شرایط تصفیه بی هوازی را ممکن می سازد.

در این روش به دلیل عدم نیاز به انرژی مورد توجه مراکز صنعتی پرورش دام و مراکز صنعتی مربوط به محصولات لبنی و فرآورده های حیوانی قرار می گیرد همچنین به دلیل نشت بوی نامطبوع در محیط پیرامون لاگون، آن ها را در دورترین نقطه نسبت به ساختمان های اداری مجموعه های صنعتی و در کل محل هایی که عبور و مرور انسان زیاد است احداث می کنند.

مزایای لاگون ها

لاگون های تصفیه فاضلاب و پساب مزایای گوناگونی دارد که از انواع آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1 – استفاده از لاگون ها روشی مقرون به صرفه و در کل کم هزینه است

2 – حجم بسیار زیادی از پساب را در هر مرحله تصفیه می کند.

3 – مراحل تصفیه آن بسیار ساده می باشد.

4 – هزینه طراحی، اجرا و تعمیرات و نگهداری آن پایین است.

معایب لاگون ها

لاگون های تصفیه فاضلاب و پساب معایب مختلفی دارد که از انواع آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد :

1 – لاگون ها روش مناسبی برای تصفیه فاضلاب های صنعتی نمی باشد به این دلیل که درون فاضلاب های صنعتی مواد بسیار آلوده شیمیایی و صنعتی وجود دارد که این روش برای تصفیه موارد ذکر شده خیلی کاربردی و مناسب نیست.

2 – لاگون ها باعث نشت بوی نامطبوع در محیط می شوند که همین باعث باعث می شود عملا استفاده آن در محیط های نزدیک به محل زندگی را غیر ممکن می کند. همچنین نفوذ آب درون پساب به داخل خاک باعث آلوده کردن خاک بستر لاگون می شود که امروزه با استفاده از عایق ژئوممبران لاگون ها را عایق می کنند. ورق ژئوممبران به دلیل دارا بودن ویژگی های منحصر به فرد خود از عبور پساب از خود و ورود به خاک بستر جلوگیری می نماید.

3 – به دلیل رو باز اجرا شدن لاگون ها، واکنش هایی که درون لاگون انجام می گیرد تحت تاثیر شرایط آب و هوایی قرار گیرند و تقریبا هیچگونه مدیریتی در عملیات های مربوط به آن نمی توان کرد علی الخصوص در مناطق گرمسیر به دلیل تابش شدید نور خورشید آب موجود در پساب ها بسیار سریع تبخیر شده و روند تصفیه را با مشکل رو به رو می کند.